Het Leerquadrant
25 januari 2024Het begint bij de basis
Alles begint bij de basis en daarom is dit mijn eerste blog. Als paardenverzorger en als paardentrainer ben ik ervan overtuigd dat de basisbehoeftes van paarden de eerste dingen zijn waar we naar moeten kijken als we het hebben over paardenwelzijn. Ik vind dat we enorm voorzichtig moeten zijn in wat we van paarden vragen, als de basis niet in orde is. Daarom wil ik in mijn eerste blog ingaan op de basis van het wezen paard en de behoeftes die daarop gebaseerd zijn. Er zijn verschillende formats waarin die behoeftes gegoten zijn, ik werk zelf graag volgens de 6 F's: fourage, friends, freedom, fun, safety en comfort. Dit is mijn inziens de meest complete manier om naar de basisbehoeftes van paarden te kijken. Dus here we go!
1
Fourage
Paarden eten ruwvoer. Daaronder verstaan we niet alleen gras en/of hooi, maar ook kruiden en houtige gewassen. Een gevarieerd dieet is belangrijk. Een paard heeft 1 tot 1,5% van zijn eigen lichaamsgewicht aan droge stof nodig per dag. Bij Shetlanders gaat dat om iets meer, namelijk 2%. Paarden die in het (semi)wild leven, eten zo'n 7-18 uur per dag. Dit gaat voornamelijk hapje-stapje in graaspositie, maar ongeveer 20% van de tijd eet een paard in variabele voerposities, dat noemen we browsen. Hiermee traint het paard de houding- en balansspieren. Als een paard met enige regelmaat langer dan 4 uur zonder eten staat, kan dit gezondheidsproblemen opleveren, zoals maagzweren. Het is dan ook belangrijk dat paarden onbeperkt ruwvoer tot hun beschikking hebben en dat hoeft dus niet enkel hooi of gras te zijn, maar kan worden aangevuld met kruiden en takken. En als een paard te snel eet, kun je ervoor kiezen om met slowfeeders te werken.
2
Friends
Paarden zijn sociale dieren. In het (semi)wild leven ze in kuddeverband. Dit kan bijvoorbeeld in een familiegroep zijn, ook wel een haremgroep genoemd. Daarin leven enkele merries met een hengst en wat veulens. Daarnaast zijn er zogeheten bachelorgroepen, met jonge hengsten die samen leven, tot ze een eigen haremgroep hebben gesticht. Hoewel wij binnen onze hekken met al onze verschillende paarden misschien geen familiegroepen kunnen houden, kunnen we paarden wel in groepsverband houden. Dit geeft het paard rust en een gevoel van veiligheid, maar biedt ook mogelijkheid tot spelgedrag en allogroomen - een gedrag waarbij de paarden elkaar kroelen. Dit helpt onder andere de bloedsomloop en vachtgezondheid en zorgt ervoor dat paarden een band met elkaar op kunnen bouwen.
3
Freedom
Vrijheid gaat in de eerste plaats om bewegingsvrijheid. Een paard hoort zich vrij te kunnen bewegen. In het (semi)wild loopt een paard gemiddeld 30km per dag, onder andere afhankelijk van weersomstandigheden, groepssamenstelling, voedselvoorziening en aanwezige roofdieren. Zelfs tijdens het eten lopen paarden hapje-stapje rond. Beweging onderhoudt allerlei interne processen, zoals de bloedsomloop, het ademhalingsapparaat, het lymfesysteem, ontwikkeling van het brein, het immuunsysteem en de spijsvertering. Hoewel de meest mooie paddock paradises doorgaans ook niet zorgen voor dezelfde hoeveelheid beweging als in het (semi)wild, blijft die vorm van huisvesting in ieder geval zoveel mogelijk inspelen op beweging.
Naast vrije beweging valt autonomie voor mij ook onder vrijheid. Ik vind het erg belangrijk dat elk paard in staat is om een zekere mate van keuzevrijheid en autonomie te ervaren, om niet alleen fysieke, maar ook mentale gezondheid te bevorderen.
4
Fun
Ondanks dat de huisvesting helemaal in orde kan zijn, zullen veel paarden alsnog wat extra uitdaging willen hebben. Deze verrijking kan je natuurlijk bieden in huisvesting, door passieve fysio, denkspelletjes, snackplekjes, een poel, een heuvel en natuurlijk sociaal contact. Maar ik vind dat training ook verrijking biedt. Hierbij staan keuzevrijheid, ook één van de F's, en een paardvriendelijke training natuurlijk wel voorop. Ik werk daarom via R+ en zonder dwang, zover praktisch haalbaar. Dat zorgt ervoor dat het paard mij gaat zien als verrijking op het leven, naast de fun huisvesting. Let wel op dat je je paard niet een overload aan opties geeft, dit kan overzicht wegnemen en juist averechts werken voor sommige paarden. Het is maatwerk!
Wil jij ook meer fun met je paard in de training? Neem dan contact op, dan plannen we een les in :)
5
Safety
Veiligheid gaat over het gevoel van veiligheid en de echte aanwezigheid van veiligheid. Bij dat laatste kun je bijvoorbeeld denken aan een veilige omheining, veilige voerplekken en een veilige drinkplek. Bij een gevoel van veiligheid gaat het om de perceptie van het paard. Voelt hij zich veilig in de groep? Kan hij bij het eten, drinken en de schuilstal? En wat ook enorm belangrijk en toch vaak vergeten wordt: voelt het paard zich veilig genoeg om te gaan liggen en voldoende in de diepe slaap te komen? Een paard kan fysiek rusten in een staande houding of liggend, maar voor mentale rust moet hij echt plat kunnen liggen, anders komt hij niet in de REM-slaap. En natuurlijk niet geheel onbelangrijk: voelt je paard zich veilig bij jou?
6
Comfort
Comfort is ook een enorm breed begrip. Als we terugkomen op het slapen, is een comfortabele (warme, droge, zachte) slaapplek van belang. Ook moet een paard zich comfortabel voelen in diens eigen lijf. Dan hebben we het bijvoorbeeld over een passende mate en vorm van belasting (mentaal en fysiek) en bijvoorbeeld ondersteuning van een fysiotherapeut. Natuurlijk hoort hier ook de juiste medische verzorging bij. Onder comfort valt ook het gebruik van bijvoorbeeld een goed passend halster, dekentje of vliegenmasker.
Ook valt stressmanagement hieronder voor mij; hier komen eigenlijk alle eerdergenoemde basisbehoeftes samen. Een paard dat onvoldoende beschikking tot ruwvoer, sociaal contact, vrije beweging, veiligheid en/of fun heeft, zal zich niet comfortabel voelen.
Bedankt voor het lezen! Graag hoor ik hoe jij hiernaar kijkt. Wil je dat deze info meer mensen bereikt? Deel dan gerust mijn blog.
